Satın alma işlemleri sırasında kullanılan belgeler, alıcı ile satıcı arasındaki ticaretin devamlılığı için büyük öneme sahiptir. Sevk irsaliyesi, satılan malın iş çıkış noktasından varış adresine ulaşana kadar taşıma sürecini kayıt altına alır: Malın kime ait olduğu, malın içeriği, birim miktarı ve taşıma bilgileri bu belgeyle belgelendirilir. İrsaliye, alıcı ya da satıcı tarafından düzenlenebilir; taşıma bir aracı firma üzerinden yapılıyorsa irsaliyeyi firma hazırlar. İade veya benzeri durumlarda belge düzenleme yetkisi değişebilir.

Sevk irsaliyesi üzerinde mutlaka yer alması gereken bilgiler şunlardır:

  • Belgenin başlığında “Sevk İrsaliyesi” ibaresi yer almalı.
  • Müşterinin adı‑soyadı veya unvanı, vergi dairesi, hesap numarası ve adresi bulunmalı.
  • Noter tasdik mührü veya Maliye Bakanlığı tarafından onaylı klişe mühür şerhi olmalı.
  • Gönderime konu olan malın cinsi ve birimi açıkça belirtilmeli.
  • İrsaliyeyi düzenleyenin adı‑soyadı, iş adresi, vergi ve hesap numaraları yer almalı.
  • Malın teslim edileceği tarih belirtilmeli.
  • İrsaliye numarası, düzenlenme tarihi ve sevk tarihi belge üzerinde olmalı.
  • Düzenleyenin imzası ile malı teslim eden kişinin imzası bulunmalı.

Ayrıca, irsaliyenin içeriğinde gönderilen malın miktarı ve cinsi gibi bilgiler yer almalıdır. Maliye Bakanlığı’nın özelgeleri uyarınca, fiyat ve bedel bilgileri hariç olmak üzere irsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği belirtilmelidir.  Üç nüsha halinde düzenlenmesi gereken irsaliyenin, nakil aracında bulunması da mecburidir.  Eğer araçta bulundurulmazsa veya eksik bilgili düzenlenmişse, her bir irsaliye için ayrı ceza doğar.

Sevk İrsaliyesi Nasıl Doldurulur?

Satış işlemi tamamlandıktan sonra malın gönderimi sırasında düzenlenen sevk irsaliyesi, makbuz niteliğindedir ve doldurulması sırasında aşağıdaki kriterlere dikkat edilmelidir:

  • Malın gönderileceği adres ve alıcı bilgileri eksiksiz yazılmalı.
  • Düzenleyen taraf satıcı ise taşıma süresince oluşabilecek sorumluluk satıcıya aittir; taşıma alıcı tarafça yapılacaksa irsaliye yine düzenleyiciye ait olur.
  • Belgedeki ibareler, tarih, numara, kimlik ve imzalar gibi alanlar eksiksiz doldurulmalıdır.
  • Maliye onaylı kaşe ve imza bulunmayan irsaliye geçersiz sayılır.
  • İrsaliyenin üç nüsha halinde olması ve taşıma aracında bulundurulması önemlidir; bu belge hem satıcı hem alıcının hukuki koruma sağlaması açısından gereklidir.

MID Kodu ve Üretici Kimliği Hakkında Kısa Bilgi

MID Kodu Nedir?

Tekstil ve hazır giyim sektöründe her ürün için ayrı menşein belirtildiği kod sistemine MID kodu denir. ABD gümrük mevzuatına göre firma kimlik bilgileri bu kodda yer alır. Kod; ülke kodu, firma adının ilk harfleri, adresteki en büyük sayının ilk dört rakamı ve şehrin ilk üç harfi gibi bileşenlerden oluşur. Ürün bazında işlem gerektiren bu kod, doğru düzenlendiğinde ithalat‑ihracat süreçlerinde aksaklıkları azaltır.

Üretici Kimliği Nedir?

Hazır giyim ihracatı yapan firmaların edinmesi gereken belge olan Üretici Kimliği, üretici ve tedarikçi bilgilerinin tam ve doğru şekilde düzenlenmesini gerektirir. Ürün menşei, üretici kodları ve ülke kodlarının yer aldığı bu kimlik olmadan ihracat işlemleri gerçekleştirilemez.

Sevk irsaliyesi ile fatura aynı gün düzenlenmek zorunda mı?

Hayır. Sevk irsaliyesi düzenlendikten sonra en geç 7 gün içinde fatura kesilmelidir. Bu süre içinde kesilmeyen faturalar vergi cezasına neden olabilir.

Sevk irsaliyesi olmadan mal taşıması yapılabilir mi?

Hayır. Nakliye sırasında sevk irsaliyesi bulundurmak zorunludur. Aksi takdirde, her bir eksik veya geçersiz belge için cezai işlem uygulanır.

Sevk irsaliyesini kim düzenlemekle yükümlüdür?

Genellikle satıcı firma düzenler. Ancak malın sevki alıcı veya aracı firma tarafından yapılıyorsa, irsaliyeyi sevki gerçekleştiren taraf hazırlar.

MID kodu hangi ürün grupları için gereklidir?

Özellikle tekstil ve hazır giyim sektöründeki ihracat ürünleri için gereklidir. ABD gibi bazı ülkeler menşei izlenebilirliği için MID kodunu zorunlu tutar.

Üretici kimliği olmadan ihracat yapılabilir mi?

Hayır. ABD ve AB başta olmak üzere birçok ülke, menşei belirten üretici kimlik belgelerini zorunlu kılar. Bu belge olmadan ürünlerin gümrükten geçmesi mümkün değildir.

Daha fazla bilgi için diğer yazılarımıza göz atabilir, taşıyıcımız olmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.